Қазақстандықтар, әдетте, діни нанымдарды «мұраға алады». Ата-анасы мұсылман болса, балалары да ислам дінін ұстанады. Ересектер католик болса, онда балалар да сол жолмен жүреді. Бірақ дінді «мұрагерлікпен» таңдамайтындар да бар.
CABAR.asia діни сенімін өзгерткен қазақстандықтармен сөйлесті. Олар неліктен мұндай қадамға барғанын және туыстары мен жақындары өзгерістерді қалай қабылдағанын айтып берді.
Сергей Алексеенок, мұсылман: «Әркімнің өз жолы бар және бәрі Құдайдың қалауымен болады»
– Мен бала күнімнен Құдайға жақын едім. 16 жасымда православие шіркеуінде тұрып, монах болуды ойладым, бірақ дер кезінде бұл менің жолым емес екенін түсіндім. Шіркеуден алыстағаныма қарамастан, философия, діни кітаптарды, соның ішінде ислам туралы кітаптарды оқуды жалғастырдым. Мені Ыдырыс шахтың еңбектері таңқалдырды, бұл сопылық шейхтардың бірі. Басқа Руми, Фирдоуси сынды сопылардың да шығармаларын оқыдым.
Мен үшін Құдайға деген сенім әрқашан тәңіршілдікке ұқсас еді, яғни дүниетанымдық көзқарас, бірақ мен ғұрыптардан аулақ болуға тырыстым. Әрине мен христиан рәсімдерімен жақсы таныс едім, сондықтан дұға еткенде соны қолдандым. Егер шын жүректен дұға етсеңіз, сіз жақсы білетін Құдай мен өзіңізді мүшесі санайтын жүйенің әулиелерін атайсыз.
Қазақстан бойынша көп саяхаттаймын, мені әрқашан еліміздің қасиетті бөлігі қызықтыратын, бізде исламмен байланысты көптеген киелі жерлер бар. Мен сол жерлерге бардым, репортаждар жасап, дұға еттім.
Киелі жерлерде жиі дін қызметкерлерімен сөйлесетінмін, олар менен: «Неге ислам қабылдамайсың?» деп сұрайтын. Мені исламнан әрқашан ішкі қайшылығым алшақ ұстайтын. Мен үшін Құдай – дүниетаным, мен оның дүниедегі көрінісінен алшақ болуға тырысамын. Ал ислам – мінез-құлық ең қатаң реттелетін діндердің бірі. Егер мен саналы түрде таңдау жасасам, бес уақыт намаз оқып, ораза ұстап, харамнан тыйылуым керек деп ойладым. Бірақ соңғы жылдары өзімді жаман сезінген кезде маған рухани күш беретін Түркістанға баруға тырыстым. Қожа Ахмет Яссауи кесенесі мен үшін құдіретті мекенге айналды. Мен христиан едім, бірақ бұл мұсылмандардың қасиетті орындарында дұға етуіме кедергі болмады, өйткені мен үшін Құдай бір, оған апаратын жолдар басқа.
Өткен жылы Шымкентте іссапармен болдым, сол жерден тағы да Қожа Ахмет Яссауи кесенесіне бардым. Мені сонда ертіп барған танысым ислам дінін қабылдауымды ұсынды. Ол өзі ислам ұстанушы. Мен терең ойланып, уақыт келді деп шештім. Біз үлкен ислам орталығы орналасқан Сарыағаш қаласына бардық. Сол жерде мұсылман болдым.
Жақындарым қалай қабылдады? Жақсы қабылдады. Мен шіркеуге барып жүрген кезімнен-ақ ата-анам менің «еркелігіме» үйреніп қалған. Оның үстіне әкем Құранды қатты құрметтейді, оны Інжілмен қатар оқиды. Анам да жақсы қабылдады. Әйелім мамандығы бойынша өнертанушы, ол ұзақ уақыт бойы әлемдік өнер мәдениетінен сабақ берді, сопылық поэзия бойынша кандидаттық диссертациясын жазды, сондықтан барлық канондарды жақсы біледі.
Мен ислам қабылдағанымды жария еткім келмеді, бірақ, әдеттегідей, әңгіме тарап, таныстарым хабарласып: ислам қабылдадың ба? – деп сұрай бастады. Шыдай алмадым, осы туралы фейсбукта жаздым, бұл сұрақ жабылды деп үміттенемін. Бір-екі танысым маған секемдене қарады, пұтқа табынушылықтың көрінісі ретінде петроглифтерді жойып немесе Сирияға соғысуға кетемін деп күдіктенген болса керек.
Бірақ, негізінен, менің исламға өтуім қалыпты қабылданды. Қазақстандық қоғамда маған ұнайтыны осы – бізде мәдени микс бар, адамның бір конфессиядан екінші конфессияға ауысуын көпшілік оның жеке ісі деп қабылдайды. Әркімнің өз жолы бар, бәрі Құдайдың қалауымен болады.
Тимур Рақымбаев, католик: «Мен шіркеуде ғана емес, одан тыс жерде де христиан болуға тырысамын»
— Мен қарапайым қазақ отбасында дүниеге келдім. Ата-анам өздерін мұсылманбыз деп санайды, бірақ олар мешітке мереке күндері ғана барады. 2001 жылы Рим Папасы Иоанн Павел II Астанаға келді, мен оның сапарын теледидардан тікелей эфирде көрдім. Бұл мен үшін үлкен оқиға болды және мен католик болғым келетінін түсіндім. Ол кезде 10 жаста едім. Жылдар өтті, бірақ менің тілегім сол күйі қала берді: ара-тұра туыстарыма христиан дінін қабылдағым келетінін айтып жүрдім, олар, әрине, менің сөздерімді тура қабылдамады.
Қалтамдағы ақшаға менің анықтамалығыма айналған балаларға арналған кішкентай қызыл кітап Інжілді сатып алдым, оны кез келген жерде өзіммен ала жүрдім және толық жаттап алдым. Мен мектепті бітірген кезде католик дінін қабылдауға деген құлшынысым саналы қалауға айналды.
Ұзақ іздегеннен кейін (ол кезде тіпті интернетте де бәрі табылмайтын) Алматыдағы Киелі Үшбірлік шіркеуін таптым. Басында мен жай ғана сыйынуға қатысып, келушілердің не істеп жатқанын бақылап жүрдім. Бұл, шамасы, үйренісу кезеңі болды. Бір сәтте мен шоқыну рәсімінен өтетін уақыт келді деп шештім.
Діни қызметкерге жүгіндім, ол маған катехизм курстарына жазылуым керек, онда дін негіздерін үйретеді, содан кейін шоқыну рәсімінен өтуге болатынын айтты. 2013 жылдың көктемінде католик болдым.
Туыстарым менің католик дінін қабылдауымды түсіністікпен қабылдады, өйткені мен оларды қайткенде де он жыл бойы дайындадым. Жақын емес адамдар әртүрлі реакция танытты. Кейбірі нашар қабылдап, мені күпір деп атады, кейбірі менімен сөйлесуге, менің ойымды өзгертуге тырысты. «Шоқындың ба? Жарайды, бұл сенің жеке шаруаң» – деп бейтарап болғандар да болды. Арасында қызығушылық танытып: «Сен католик болдың ба? Қандай керемет! Тәжірибеңді айтып берші» – дегендер де табылды.
Шоқыну рәсімінен кейін менің өмірім түбегейлі өзгерді. Аптасына бірнеше рет шіркеуге барамын, қажет болған кезде діни қызметкерге күнәларымды мойындап, тәубеге келемін, күнә жасамауға тырысамын, әрине. Ең бастысы, өзімді тек шіркеуде ғана емес, оның сыртында да, ең алдымен өз іс-әрекетімде христиан ретінде сезінемін.
Басты фото: Ахмет Исаев