2024 жылдың 10 сәуірінде республиканың ең ірі мегаполисі Алматының орталық мешітінде мұсылмандар үшін басты мерекелердің бірі – Ораза айт намазына бірнеше мың адам жиналды.
Сәуірдің 10-ы күні таңға жуық алматылық мұсылмандар орталық мешітке жиналып, қасиетті Рамазан айының аяқталуын білдіретін мұсылмандардың басты мерекелерінің бірі – Ораза айт мерекесін тойлады.
Мерекелік намаз (айт-намаз) таңғы сағат 6.30-да, яғни күн шыққаннан кейін жарты сағаттан кейін басталуы керек еді, бірақ кей жандар намаз оқуға орын алу үшін уақытынан ерте келді.
Алматыдағы орталық, қаладағы ең үлкен мешіт 1990 жылдары салынған. Ол Алматыдағы жер сілкінісіне төтеп беріп, бірақ 1986 жылы өртке оранған ескі татар мешітінің орнына бой көтерген.
Тіпті қатты ықылас танытсаңыз да мешіттің ішін суретке түсіру мүмкін болмас еді: намаз оқитындардың көптігі сонша, ішке кіру мүмкін болмады.
Өлкетанушылар Алматының орталық мешітінде бір мезетте үш мыңға жуық адам бола алады дейді. Айт-намаз күні адамдар мешітке сыймай, тіпті ғимараттың айналасы да бос болмады. Адамдар тротуарларда, көлік тұрақтарында және жақын маңдағы кеңселер алдындағы шағын алаңдарда намаз оқыды.
Ислам діні бойынша айт намазын үйде оқуға болмайды, тек мешітте ғана оқылады. Бұл ереже әйелдерге қатысты емес: олар үйде намаз оқи алады, бірақ мерекелік намазға мешітке баратындар да бар.
Намаз оқуға шетелдік мұсылмандар да келді. Бұлар негізінен Ауғанстан, Пәкістан, Ираннан келген студенттер, бірақ Сауд Арабиясы, Біріккен Араб Әмірліктері, Алжир, Кувейт және Малайзия тұрғындары да болды.
Мешіт маңында тәртіп пен қауіпсіздікті қадағалап тұрған полицейлер көп болды. Кейбірі орындарын тастамай, басқалармен бірге дұға етті.
Мұсылман керек-жарақтарын сатушылар да полициядан аулақ болу үшін мешіттен қашық жерге орналасты. Олар айт намазының аяқталып, адамдардың дүңгіршектеріне қарай бет алуын шыдамдылықпен күтті.
Ораза айтты ең алдымен игі істермен тойлау әдетке айналғандықтан, мерекенің басты әдет-ғұрыптарының бірі – қайырымдылық. Мұсылмандар Ораза айт басталмай тұрып, мейрамды лайықты қарсы алу мүмкіндігі болу үшін мұқтаж жандарға белгілі бір мөлшерде садақа берулері керек.
Жыл сайын садақа мөлшерін Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы белгілейді. 2024 жылы садақа – 640 теңге (1,4 доллар) немесе екі келі ұнның орташа құны.
Мереке күні таңертең мешітке қайыр сұрайтын көп адам жиналды. Кейбірі трендте болуға тырысып, банктік аударым үшін телефон нөмірін кеуделеріне тағып алған.
Таң намазы аяқталғаннан кейін адамдар кетуге асықпайды: біреулер ескі таныстарын кездестіреді, басқалары кешкі қонақтықты талқылайды, басқалары бүкіл отбасымен мешіт алдында селфи жасайды, содан кейін жақын жерге адал таңғы ас ішуге барады, бұл ауданда мұндай кафелер аз емес.
Ораза айт – қуаныш пен шүкіршілік, қарым-қатынас уақыты. Бұл күнді жақсы көңіл-күйде, берекелі дастархан басында, отбасы мен достардың ортасында өткізіп, тек өзіңіз үшін ғана емес, айналаңыздағылар үшін де шынайы мереке сыйлау маңызды.
Автордың фотолары