© CABAR – Центральноазиатское бюро по аналитической журналистике
При размещении материалов на сторонних ресурсах, гиперссылка на источник обязательна.

Ҳукумати Тоҷикистон мехоҳад аз хадамоти интернетии хориҷӣ андоз ситонад

Ба гуфтаи масъулин, шабакахои бузургҷусаи  гуногуни интернети, ки хидматҳои худро ба шаҳрвандони Тоҷикистон дар асоси маблағ мерасонанд, бояд ба буҷаи давлат андоз супоранд. Аммо, ҳанӯз маълум нест, ки интизориҳои мақомоти давлатӣ то куҷо комилан дуруст мебарояд.


Ба Telegram канали мо обуна шавед!


Парлумони Тоҷикистон дар аввали моҳи ноябр иловаҳо ба Кодекси андоз (КА) қабул кард, ки тибқи он бузургҷуссаҳои гуногуни ҷаҳонӣ, аз қабили Google, Apple, Microsoft, Facebook ва ғайраҳо, ки дар кишвар хидматҳои пулакӣ мерасонанд, бояд ба хароҷоти буҷети Тоҷикистон андози иловаги супоранд (АИС). Коршиносони онлайн, платформаи таҳлилии CABAR.asia мусоҳиба намуда, мегӯянд, ки ин чораҳо метавонанд ба бозори дохилии хидматҳои онлайн халалдор шаванд.

Вазири молия Файзиддин Қаҳҳорзода зимни суханронӣ дар парлумон гуфт, ки иловаҳо дар бораи андоз аз хориҷиёне, ки дар Тоҷикистон хадамоти электронӣ пешниҳод мекунанд, дар боби алоҳидаи Кодекси андоз ворид карда мешаванд. Вазир таъкид кард, ки тибқи моддаи 193 замимаи 1 Кодекси андоз шахсони воқеӣ, ки ба шахсони воқеӣ дар Тоҷикистон мустақиман ё тавассути миёнаравон хидматҳои электронӣ мерасонанд, андозсупоранда эътироф карда мешаванд.

Файзиддин Қаҳҳорзода. Акс: minfin.tj

«Инчунин, мутобиқи моддаи 193 Замимаи 2, шахси хориҷӣ, на дертар аз 20 рӯзи тақвимӣ аз рӯзи оғози пешниҳоди хадамоти электронӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, бояд ба мақомоти ваколатдори давлатӣ дархости онлайни пешниҳод намоянд ва ҳамчун супорандаи андоз аз арзиши иловашуда сабти ном кунад» – қайд мекунад вазир  дар сайти расмии парлумон.

Ба гуфтаи ӯ, дар моддаи 193 замимаи 5 амалиёти андозбандишавандаи намудҳои хизматрасонии электронӣ ва 16 ҳодисаи, дар асоси таҷрибаи ҷаҳонӣ оварда шуда шарҳ дода шудааст.

Ба гуфтаи вазир, ислоҳҳои воридшуда ба такмили минбаъдаи қонунгузории андози Тоҷикистон мусоидат намуда, даромади буҷети давлатиро афзоиш хоҳад дод.

Дар соли 2017 раиси Кумитаи андози Тоҷикистон Нусратулло Давлатзода ба ҳукумат нома ирсол намуд ва пешниҳоди андозбандии як қатор хидматҳои маъмули онлайн дар ҷаҳон, аз ҷумла Google, Apple, Microsoft ва Facebook.

Главный налоговик Таджикистана сетует на сокращение налоговых поступлений от мобильных компаний | Новости Таджикистана ASIA-Plus
Нусратулло Давлатзода. Акс: Азия-Плюс

Давлатзода қайд кард, ки Интернет на танҳо барои гирифтани маълумот, балки барои расонидани як қатор хизматрасониҳои пулакӣ низ истифода мешуд. Инҳо фурӯши бозиҳои электронӣ, филмҳо, китобҳо, барномаҳои мусиқӣ, чиптаҳои ҳавопаймо, иҷораи меҳмонхонаҳо, манзил, барномаҳои сайёҳиро дар бар мегиранд. Чунин хидматҳоро асосан ширкатҳои хориҷӣ пешниҳод мекунанд, ки бинобар «номукаммалии қонунгузорӣ» дар мақомоти андоз сабти ном намешаванд ва андоз намесупоранд.

Таҷрибаи Русия ва Узбекистон

Расия яке аз аввалин кишварҳои собиқ Иттиҳоди Шӯравӣ мебошад, ки андоз аз ширкатҳои бузурги интернетӣ  бо номи “андоз аз Google” ситонидааст. Ин навъи андоз дар ин кишвар аз соли 2017 амал мекунад.

Дар охири соли 2019 Хадамоти Федералии андози Русия хабар дод, ки дар се соли ҷорӣ шудани ин намуди андоз ба буҷаи кишвар тақрибан 82 миллиард рубл (1,02 миллиард доллар) ворид гардидааст. Айни замон, ин намуди андоз дар кишварҳои Беларус ва Узбакистон амали гардидааст.

Дар Ӯзбекистон дар нашриёти нави Кодекси андоз, ки аз 1 январи соли 2020 эътибор пайдо кардааст, боби алоҳида (боби 39) мавҷуд аст, ки хусусияти андозбандии даромади шахсони ҳуқуқии хориҷиро, ки дар Ӯзбекистон хизматрасониҳои электронӣ мекунанд, муайян менамояд.

Айни ҳол, дар бораи маблағҳое, ​​ки Ӯзбекистон аз онҳо андоз гирифтааст, маълумоти пурра мавҷуд нест, аммо моҳи апрели соли 2020 хадамоти матбуоти Кумитаи давлатии андози Ҷумҳурии Ӯзбекистон Руз ба расонаҳо хабар дод, ки Google Commerce ба ҳукумати Узбекистон 85 ҳазор евро андоз аз арзиши иловашуда барои семоҳаи аввали соли равон пардохт намудааст.

Инчунин тобистони имсол Қазоқистон тасмим гирифт, ки аз ширкатҳои интернетии хориҷӣ андоз ситонад. Қарор аз 1 январи соли 2021 эътибор пайдо намудааст.

Тағирот ба қонунгузории андози ҶҚ нишон медиҳад, ки аз 1 январи соли 2021 аз ширкатҳои интернетии хориҷӣ пардохти андоз аз арзиши иловашуда талаб карда мешавад. Андози нав ба савдои молҳо дар Интернет таъсир намерасонад, балки , хариди бозиҳо ва китобҳоро дар шакли электронӣ, инчунин таблиғ ва истифодаи рекламаҳо ва номҳои домейниро фаро мегирад.

Мақомоти андози Қазоқистон тавассути ислоҳҳо нақша доранд, ки хазинаро тақрибан 2 миллиард тенге (4,6 миллион доллар) пур кунанд.

Қонуншиканҳо ҷарима карда мешаванд

Намояндаи Кумитаи андози Тоҷикистон, ки нахост номашро ифшо кунад, ба платформаи таҳлилии CABAR.asia гуфт, ки агар кодекси андоз тағйир ёбад, ширкатҳои хориҷии хидматрасони электронӣ тавассути суратҳисоби шахсии андозсупоранда дар мақомоти андоз сабти ном мешаванд. Ин хидматҳо пеш аз ҳама бозиҳои пулакии интернетӣ, китобҳои электронии аудиоӣ ва матнӣ ва реклама дар платформаҳои провайдерҳои хидматрасони электрониро дар бар мегиранд. Мусоҳиб қайд намуд, ки ин ширкатҳо андоз аз арзиши иловашуда – андози ғайримустақим барои пешниҳоди хидматҳоро пардохт мекунанд. Ширкатҳо инчунин бояд барои ҷойгир кардани рекламаҳои худ дар платформаҳои интернетӣ пардохт кунанд.

«Ба ибораи дигар, ширкати хидматрасон бояд андоз аз арзиши иловашударо ба нархи молҳо гузошта, ба буҷаи Тоҷикистон пардохт кунад», – шарҳ дод ҳамсӯҳбат дар CABAR.asia

Ба гуфтаи корманди андоз, ҳангоми пешниҳоди хадамоти электронӣ, муҳим нест, ки фурӯшанда дар куҷост, муҳим он аст, ки харидор дар ҷои харид андоз супорад.

Ӯ қайд кард, ки ислоҳҳо ба фаъолияти дӯконҳои фурӯши молҳо дар интернет таъсир нахоҳанд гузошт, зеро онҳо ашёи воқеиро мефурӯшанд, ки ҳангоми интиқол тавассути идораи гумрук онҳо андоз аз арзиши иловашуда пардохт мекунанд.

Ҳамсӯҳбати мо илова намуд, ки дар сурати риоя накардани қонун,ба ин ширкатҳо ҷаримаҳои маъмурӣ ва маҳдудияти ҳуқуқи хизматрасони дода мешавад.

«Аз ҳар чизе, ки барои зеркашӣ дар интернет ройгон аст, андоз ситонида намешавад. Танҳо он хидматҳое, ки маблағ мегузоранд андозбандӣ мешаванд», – шарҳ дод ӯ.

Намояндаи кумитаи андоз номгузории ҳаҷми бозори хадамоти электронии Тоҷикистонро мушкил шумурд.

Коршиносон ба самаранокии ислоҳҳот шубҳа доранд

Ба гуфтаи Муҳаммади Ибодуллоев, раҳбари созмони ғайридавлатии ташаббуси сиёсати шаҳрвандии интернет, ислоҳҳои пешниҳодшуда метавонад дар гирифтани хадамоти электронӣ ва хариди молҳои электронӣ мушкилот эҷод кунанд.

Мухаммади Ибодуллоев. Акс: ozodi.org

«Имрӯзҳо технологияҳои интернетӣ бисёр самтҳои дигари фаъолиятро мусоидат карданд. Аз ин рӯ, ҳама гуна маҳдудиятҳое, ки дар ин самт ба миён меоянд, ба соҳаҳои дигар таъсир хоҳанд расонд », – гуфт Ибодуллоев.

Ба гуфтаи ӯ, истеъмолкунандагони тоҷик ба гирифтани хидматҳои электрони аз қабили хариди барномаҳо, барномаҳои антивирусӣ ва китобҳои электронӣ; супоридани имтиҳонҳои байналмилалӣ онлайн ё таҳсилоти фосилавӣ маҳдуд хоҳанд шуд.

Дар сурати он ки  истеъмолкунанда  ин хидматҳоро аз даст диҳад ӯ наметавонад таҷҳизоти худро дар ҳолати корӣ нигоҳ дорад ё дастрасии маълумотҳои аз даст медиҳад.

Ибодуллоев инчунин ба самаранокии иқтисодии ислоҳҳо шубҳа дорад.

 «Саволе ба миён меояд: ҳукумат аз қабули ин ислоҳот чиро ба даст меорад. Барои идоракунии чунин андоз вақт ва кушиши зиёд лозим меояд. Аммо ҳатто агар онҳо дар ояндаи наздик фоидаи молиявӣ оранд ҳам, ба рушди кишвар зарари дарозмуддат оварданашон имконпазир аст »-гуфт Ибодуллоев.

Коршиносони дигар низ ба он таваҷҷӯҳ карданд, ки андози ба арзиши иловашударо воқеан шаҳрвандони Тоҷикистон пардохт мекунанд.

Бозори реклама зарар мебинад

Коршиноси дигари соҳаи технологияҳои баланд Асомиддин Атоев бар ин назар аст, ки татбиқи ин лоиҳа метавонад барои рушди бозори рекламавии кишвар мушкилот эҷод кунад.

Асомиддин Атоев. Акс аз саҳифаи расмии facebook.com

 «Ин лоиҳа ба бозори дохилии рекламаи онлайн зарари ҷиддӣ мерасонад. Рақамҳое, ки мақомоти андоз нисбати андозбандии ширкатҳое, ки хидматҳои электронӣ мерасонанд, баррасӣ мекунанд, ғайривоқеӣ ҳастанд» – гуфт Атоев.

Коршинос таъкид кард, ки бозори Тоҷикистон барои ширкатҳои бузурги хидматрасонии электронӣ, аз қабили Google, Microsoft ва Facebook чандон ҷолиб нест ва онҳо барои будани худ дар Тоҷикистон чандон талош нахоҳанд кард.

 «Баръакс, мо ба ширкатҳои хидматрасонии электронӣ ниёз дорем. Ин ба мо имкон медиҳад, ки контенти дохилии онлайнро зудтар таҳия намоем»-гуфт Атоев.

Асомиддин Атоев мисол овардани таҷрибаи Русия ва дигар кишварҳое, ки дар он ҷо андоз аз арзиши иловашуда оид ба пешниҳоди хадамоти электронӣ оварда шудааст, нодуруст меҳисобад.

 «Интернет дар ин кишварҳо бештар рушд кардааст, аз ин рӯ чунин муқоисаҳо мантиқӣ нестанд»- гуфт Атоев.


Ин матлаб дар доираи лоиҳаи«Giving Voice, Driving Change — from the Borderland to the Steppes Project» ки бо дастгирии молиявии Вазорати корҳои хориҷии Норвегия амалӣ карда мешавад. Фикрҳои дар мақола баёншуда мавқеи ҳайати таҳририя ва донорро инъикос намекунанд.

If you have found a spelling error, please, notify us by selecting that text and pressing Ctrl+Enter.

Spelling error report
The following text will be sent to our editors: