Ресейдің Украинаға басып кіруі Қытай үшін солтүстік сауда жолдарын қолжетімсіз еткеннен кейін Орталық Азия Бейжің үшін тартымды бола бастады. Қауіпсіздікті зерттеу орталығы Center for Security Studies (CSS) жаһандық қауіпсіздік тобының жетекшісі Брайан Карлсонның айтуынша, аймақтағы өсіп келе жатқан ықпал ету вакуумын Қытай толтырады.
Брайан Карлсон Қытай-Ресей қатынастары және сыртқы саясат саласындағы танымал сарапшы және Жонс Хопкинс SAIS халықаралық қатынастар бойынша PhD дәрежесіне ие. Оның зерттеулері әрі қытайлық, әрі ресейлік дереккөздерге назар аударатынымен ерекше. CSS-ке келмес бұрын, Карлсон Берлиндегі CSS, SWP (Халықаралық істер және қауіпсіздік мәселелері бойынша неміс институты) халықаралық қатынастар және қауіпсіздік (TAPIR) бойынша Трансатлант постдокторлық және Вашиңтондағы RAND шәкіртақы иегері болды. Оның докторлық диссертациясы посткеңестік кезеңдегі Қытай-Ресей қарым-қатынастары болды және ол осы салада ауқымды зерттеулер жүргізуді жалғастырып жатыр. Карлсон қытай және орыс тілдерін жақсы біледі.
Украинаға басып кіргеннен кейін бір жылдан кейін Қытайдың Орталық Азиямен қарым-қатынасында қандай да бір өзгеріс байқадыңыз ба?
Менің ойымша, жақын арада біз бұл сұрақтың жауабын жақсырақ түсінеміз, өйткені бір айдан кейін Сиань қаласында Қытай-Орталық Азия саммиті өтеді, соның нәтижелерін көру қызық болады. Тәжік ғалымдарымен кездесулерде олардың кейбірі жаңа бастамалар жарияланатынын күтіп жүргенін білдім. Сондай-ақ өткен айда Си Цзиньпиннің Мәскеуге сапары кезінде Путинмен бұл мәселені талқылап, олардың арасында Қытай аймақтың жаңа ыңғайын қалай таба алатыны туралы түсіністік қалыптасқан болуы мүмкін екенін естідім; Ресей {Қытайдың күшейіп келе жатқан ықпалын} түсінетінін білдіреді, өйткені оның назары басқада және Қытайдың қолдауына мұқтаж.
Жалпы, біз Қытайдың Орталық Азиядағы белсенділігі арта түсетін кезеңге аяқ басып отырмыз деп ойлаймын. Ал бұл Ресейге ұнамауы мүмкін, бірақ оның бұл фактіге көндігуіне тура келеді.
Сіздің ойыңызша, Қытай-Орталық Азия саммитінде қандай бастамалар жарияланады?
Менің ойымша, олар инфрақұрылымға баса назар аударуын жалғастырады. Қазірдің өзінде Қытай-Қырғызстан-Өзбекстан теміржол жобасы ұсынылды. Өткен жылдың қыркүйегінде бұл жобаны жүзеге асыру жалғаса беруі мүмкін екені айтылды. Сондай-ақ Түрікменстаннан Тәжікстан арқылы Қытайға тартылатын «Қытай-Орталық Азия» газ құбырының Д желісі бар. Менің ойымша, Қытай Тәжікстандағы жол құрылысына қомақты қаржы салып жатыр. Мен Қытайдың инфрақұрылымдық жобаларға қатысты жаңа идеялары болуы мүмкін деп ойлаймын. Күте тұрайық, бірақ Қытай да Ресейдің аймақтағы ықпалын жоғалтып жатқанын және аймақтағы қауіпсіздік кепілі рөлін атқара алмайтынын пайымдауы мүмкін.
Қытай мен Ресей Орталық Азияда ықпал ету аясын бөліп алған, бұл аймақта Ресей қауіпсіздікті қамтамасыз етуде басты рөл атқарады, ал Қытай экономикалық дамуға үлес қосады деген пікір кең тараған. Бірақ Қытай Ресейдің бұл рөлді толық орындауға қауқарсыз екенін мойындап, өзінің қауіпсіздік саласында функцияларын кеңейту жолдарын іздеуі мүмкін. Осыған байланысты Қытай қазірдің өзінде Тәжікстанда белсенді әрекет танытып жатыр. Ол сондай-ақ Қырғызстан, Пәкістан және батыс шекарасындағы басқа да елдермен ынтымақтасады.
Қытай аймаққа көбірек инвестиция салған сайын, осы инвестицияларды қорғағысы келеді. Бірақ мен Қытайдың аймақта не болып жатқанын жақсырақ түсінгісі келеді деп ойлаймын. Ол қапелімдегі жайттарға дайын отырғысы келеді.
Мұнай және газ ресурстарына қол жеткізу Қытаймен сауда қарым-қатынастарын күшейтеді
Орталық Азия елдерінің барлығы Қытайдың жалпы сыртқы саудасының 1%-ын ғана құрайды. Бұл аймақ Қытай үшін экономикалық тұрғыдан қаншалықты маңызды? Әлде Орталық Азия Қытайды Еуропаға апаратын көлік дәлізі ретінде ғана қызықтыра ма?
Таза экономикалық тұрғыдан алғанда Орталық Азияның салыстырмалы түрде мардымсыз фактор екені рас. Дегенмен бұл Қытай үшін табиғи газдың ең маңызды көзі, ол 40% -дан астам импорттық газға тәуелді. Бұл импорттың үштен бірі құбыр арқылы өтеді, сол 1/3 бөлігінің 80%-ы Орталық Азиядан келеді.
Сондықтан бұл Қытай үшін маңызды газ көзі. Бұл жерде экономикалық маңыз болғанымен, Қытайдың көзқарасы геостратегиялық және геосаяси мақсаттарға негізделген: сіз айтқандай, Қытай бұл аймақты Еуропа мен Таяу Шығысқа апаратын жол ретінде қарастырады. Бұған дейін Қытайдың «Бір белдеу – бір жол» концепциясы негізінен бәлкім Қазақстан, одан кейін Ресей, Украина және Беларусь арқылы Еуропамен байланысуға бағытталған болатын.
Украина «Бір белдеу – бір жол» жобасының маңызды орталығы болды, кейін 2014 жылғы оқиғалар орын алды.
Нәтижесінде орталық Беларуське көшті, бірақ 2020 жылы онда әділетсіз сайлау өтті, Беларусь қайтадан Ресейдің орбитасына түсіп, Ресей Украинаға ішінара Беларусь аумағы арқылы басып кірді. Сондықтан енді Қытайдың Еуропаға шығуы үшін Ресей, Украина не Беларусьті пайдалануы қиынға соғады.
Сондықтан Қытай үшін Орталық Азия арқылы өтетін бағыттарды қарастыру тартымдырақ болып келеді. Қытай-Қырғызстан-Өзбекстан теміржолы әрі қарай Өзбекстан, Иран, Түркия және т.б. бағыттарға шығуға мүмкіндік береді. Осылайша, қазір Орталық Азияның Қытай үшін «Бір белдеу – бір жол» бастамасы аясында маңызы артып келеді және, әрине, бұл Ресейдің мүддесіне сай емес. Бірақ біз Қытай Орталық Азия көлік дәлізіне көбірек көңіл бөледі деп үміттенсек болады, Орталық Азия елдері одан аймақта да, одан тыс жерлерде де – Еуропамен және Таяу Шығыспен байланыстарды жақсарту түрінде пайда көре алады, дегенмен бұл Қытайдың аймақтағы ықпалының күшеюіне әкелетіні қорқытады.
Бейжің Талибан режимін (Талибан Тәжікстанда лаңкестік ұйым ретінде танылған) қауіп деп санай ма және оларды қандай да бір жолмен ауыздықтауды көздеп отыр ма?
«Талибан» Ауғанстанды басып алған кезде АҚШ-тың аймақтағы ықпалының төмендеуі Қытай үшін үлкен мүмкіндік екені туралы көптеген аналитикалық материалдар шықты. Ресей сияқты Қытай да тәліптермен олар билікке қайтып келгенге дейін жылдар бойы араласып келді. 2019 жылы Талибан делегациясы Қытайда болды. Осылайша, кем дегенде 2019 жылы Қытай Талибанмен тығыз байланыста болды және олардың тәліптер билікке қайта келсе не болатынын талқылау үшін бірнеше жылы болды, кейін Талибан билікке келген кезде олар Қытайдың аумақтық тұтастығын қолдайтын мәлімдеме жасады: Шыңжаң Қытайдың бір бөлігі және Талибан Ауғанстаннан Шыңжаңға қандай да бір теріс ықпал етуді қарастырмайды.
Қытай өзінің мүдделерін қорғау үшін Талибанмен жеткілікті жақсы қарым-қатынаста екеніне көз жеткізгісі келді. Негізгі қауіпсіздік мүддесі – Қытайдың батыс шекарасының қауіпсіздігі, Шыңжаңның қауіпсіздігі және сепаратизм, лаңкестік пен экстремизмнің таралмауын қамтамасыз ететін сенімділік. Бұл тұрғыда олар Тәжікстанмен де шекара бекеттерін нығайтуда тығыз жұмыс істейді: Тәжікстанда Қытай Халықтық қарулы полициясының базасы орналасқан.
Тағы бір фактор бар – Қытай көп уақыт бойы Кабул маңындағы мыс кеніштеріне қызығушылық танытып келді. Бірақ олар қауіпсіздікке байланысты кен өндіруді бастай алмады. Сондай-ақ Ауғанстанда сирек кездесетін минералдардың үлкен көлемі бар және Қытай мұны пайдаланып, тіпті Ауғанстан арқылы дәліз құру үшін «Бір белдеу – бір жол» бастамасын пайдалануы мүмкін деген болжамдар айтылды.
Бірақ, менің ойымша, Қытайға ол жерде бұл экономикалық мақсаттардың барлығын жүзеге асыру өте қиын болады. Олар әлі де Ауғанстандағы қауіпсіздік жағдайына алаңдаулы. Ел тіпті толықтай тәліптердің де бақылауында емес. Елдің солтүстігінде ДАИШ-пен (Тәжікстанда лаңкестік деп танылған) байланысы бар бөлімше бар, Қытай жақын болашақта Ауғанстанға ірі инвестиция сала қоймайды, бірақ оның ең кішкентай мақсатына жету мүмкіндігі бар – қауіпсіздік пен тұрақтылықтың жоқтығы Ауғанстаннан Қытайға өтіп кетпеуін қамтамасыз ету.
Бұл қастандық теориясы сияқты естілуі мүмкін, бірақ Ауғанстандағы билік ауыстыру үдерісіне қытайлық саясаткерлердің де қатысы бар сияқты.
Қытай әдетте бүкіл әлемде ұстанатын тәсіл – қазіргі уақытта билікте кім болса сонымен жұмыс істейді. Олар билеуші режиммен жұмыс істеуге дайын және оның тізгінінде кім болуы керек екенін айтпайды. Әрине, 2019 жылы Талибан әлі билікке келген жоқ, бірақ Қытай қорқынышты жорамалды көре алды – Талибан елдің біраз бөлігін билеп отырды және АҚШ әскерін шығарғаннан кейін олар елдің көп бөлігін бақылауға алады деген үлкен ықтимал бар деп есептеді.
Ресейдің де, шын мәнінде, дәл осындай есебі болды. Қытай тәліптер оларға көмектесетініне немесе кем дегенде олардың мүдделеріне белсенді түрде зиян келтірмейтініне көз жеткізу үшін жоғын түгендеп, тәліптермен жұмыс істеуге дайындалды. Менің ойымша, бұл Қытайдың басқа елдермен қарым-қатынастағы прагматикалық әдісіне сәйкес болды.
Орталық Азия елдеріндегі биліктің ауысуы бойынша Қытайдың ұстанымы қандай? Көбіне Орталық Азия елдерінің элитасы биліктің ауысуына Мәскеуден келісім алады. Бейжің кандидаттарды мақұлдауда дәл сондай талапшыл бола ма?
Ресейдің солай жасайтыны рас. Бірақ қытайлықтардың режимді өзгертуге немесе билікке өз мүдделеріне сай келетін біреуді отырғызуға белсенді түрде ұмтылатыны туралы ешқандай дәлел жоқ. Мен бұған ешқандай дәлел көрген жоқпын. Тайваньды қоспағанда. Бірақ бұл басқа жағдай.
Перифериялық артықшылықтар
Қытай аймақтың элитасымен және халқымен қалай қарым-қатынас жасауды жоспарлап отыр және оларға не ұсына алады?
Дүние жүзіне қарасаңыз, Қытай бір елге келіп, осы елдің элитасы ерекше артықшылықтарға ие болуына жағдай жасайтын оқиғаларды кездестіруге болады. Егер олар Тынық мұхитының оңтүстігіндегі шағын арал мемлекетіне келсе, олар өз жобасын президент пен оның отбасына пайда әкелетіндей етіп жүзеге асыра алады. Мұны әлсіз мемлекеттерде жасауға болады.
Бұл Орталық Азияда қаншалықты жасалып жатқанын білмеймін. Мен бұл мәселені толығырақ қарастыруым керек, бірақ жалпы алғанда, менің ойымша, Қытайда «барлығы аспан астында» дегенді білдіретін «tianxia» түсінігінің тарихи идеясы бар:
Император басқарған уақытта шеткі аймақтарды тікелей басқарған жоқ, бірақ ол шеткі аймақтардың өзіне құрмет көрсетуін және кей жағдайларда алым-салық төлеуін не ең болмағанда оның жоғарғы билік екенін мойындауын қалады.
Осының орнына шеткі аймақтардағы адамдарға өз істерін жүргізуге мүмкіндік берілді, бұл екі жақты алмасудың бір түрі болды: шеттегі адамдар императорға құрмет көрсетті, ал император олардың адалдығы мен өз билігінің заңдылығын қамтамасыз ету үшін оларға көмектесіп отырды. Қазір Қытайда осыған ұқсас нәрсе болып жатыр: олар шет аймақтарда елдерге белгілі бір пайда әкелетін жобаларды жүзеге асырып жатыр. Олар мұндағы адамдардың өмірін жақсартуы мүмкін инфрақұрылым салып, экономикалық дамуға ықпал етеді. Негізінде, мақсат тек Орталық Азияда ғана емес, сонымен қатар Жаһандық Оңтүстік, Африка, Латын Америкасы және Азияның басқа бөліктерінде де әлемнің көптеген елдерінің адалдығына ие болу. Бұл үрдіс, әсіресе, қазір Ресейдің көңілі ауған уақытта солардың пайдасына шешіліп жатқан сыңайлы.
Сарапшылар жиі Орталық Азияны әрқашан Шығыс пен Батыстың арасында арасалмақ ұстауға тырысатын аймақ ретінде айтады. АҚШ-тың аймақтағы өз күшін нығайтуда белсенді еместігін ескерсек, Қытай мен АҚШ арасында Орталық Азияға ықпал ету үшін бәсеке бар ма?
Америка Құрама Штаттарының Орталық Азия істеріне терең араласуын қалайтын адамдар үшін әрдайым саяси көшбасшыларды иландыру қиын болатын. Мұның себебі түсінікті: АҚШ Қытай, Азия-Тынық мұхиты аймағы, Ресей және Еуропа қауіпсіздігіне алаңдауы керек, ал Таяу Шығыстың мәселелері ешқашан бітпейтін сияқты. Орталық Азия ешқашан күн тәртібінің басында болмаған тәрізді. Ол сондай-ақ Америка Құрама Штаттарынан алыс орналасқан.
Көптен бері айтылып келе жатқан идеяның бірі – Орталық Азияны Оңтүстік Азиямен байланыстыруға тырысу, Орталық Азияға Қытай, Ресей немесе Иран арқылы емес, басқа шығу жолын беру. Бірақ, әрине, бұл үшін Ауғанстан арқылы жол салу керек, ал ондағы қауіпсіздік жағдайын ескере отырып, бұл мақсатқа жету мүмкін емес еді.
Соңғы уақытта Түркіменстан-Ауғанстан-Пәкістан-Үндістан газ құбыры немесе теміржол мәселесі талқыланып, Өзбекстан президенті теміржол салу ұсынысын қайта жандандырды.
Өзбекстан қазірдің өзінде Мазари-Шарифпен теміржол арқылы байланысқан. Орталық Азия Пәкістан және су порттары арқылы жүк жеткізе алатындай етіп Мазари-Шарифтен Кабулға дейінгі теміржол желісін кеңейтіп, оны Пәкістанның теміржол жүйесіне қосуды ұсынып келеді. Бұл Орталық Азияға тағы бір мүмкіндік береді. Бірақ тағы да Ауғанстандағы тұрақсыздықты ескере отырып, Халықаралық валюта қоры Ауғанстандағы қауіпсіздік жағдайына ғана емес, сонымен қатар Пәкістандағы мәселелерге байланысты бұл теміржолға ірі инвестиция құюдан бас тартуға кеңес берді деп ойлаймын.
Теориялық тұрғыдан бұл Америка Құрама Штаттары үшін Орталық Азияға Оңтүстік Азиямен қосылуға көмектесудің, әсіресе АҚШ-Үндістан қарым-қатынасының күшеюін ескерсек, тамаша тәсілі болар еді. Бірақ мұны істеу қиын.
Америка Құрама Штаттары ұзақ уақыт бойы Орталық Азияның энергетикалық секторының негізгі инвесторы және бұл әлі де жалғасып келеді. Қазір Орталық Азияға Каспий теңізі арқылы батысқа мұнай мен газды көбірек экспорттауға көмектесу мәселесі талқыланып жатыр, өйткені, өздеріңіз білетіндей, Еуропа Ресейден газ сатып алуды тоқтатты және балама көздерге қызығушылық танытып отыр. Транскаспий құбырлары Бакуге және ол жақтағы мұнай-газ құбырларына жалғануы керек. Бірақ Қытай да Бакумен қосылуға мүдделі, сондықтан газ шығысқа немесе батысқа кете ме деген бәсекелестік тууы мүмкін.
Сондықтан жалпы АҚШ-тың аймақтағы стратегиясын тұжырымдау қиын. Менің ойымша, көп жағдайда азаматтық қоғам деңгейінде әрекеттесу ең жақсы шешім болар еді.
Мен жақында Қазақстанда болғанымда сарапшылардан Америка Құрама Штаттары не істей алады деп сұрадым және әңгіме геосаясат, Ресей, Қытаймен бәсекелестік туралы болады деп ойладым, бірақ олардың барлығы: «Үшінші елдерді жайына қалдырыңыз, бізді Қытаймен бәсекелестікке тартпаңыз», «бізбен екіжақты деңгейде әрекеттесіп, білім беру саласында көмектесіңіз», «виза алу рәсімін жеңілдетіңіз», «таза энергия алуға көмектесіңіз» және т.б. деді. Мүмкін бұл ең перспектив тәсіл шығар, бірақ Қытаймен бәсекелесу қиын болады.
Мен осы өңірде тұрғанымда «Оптимистер ағылшын тілін, пессимистер қытай тілін үйренеді» деген сөзді естігенім есімде. Жұмсақ күш пен мәдениет тұрғысынан АҚШ-тың Қытайдан артықшылығы бар деп ойлаймын. Менің ойымша, негізінен Орталық Азия тұрғындары үшін Америка Құрама Штаттары тартымдырақ.
Қытай Орталық Азия халқын алаңдатады. Олар оны түсінбейді. Олар одан не күтетінін білмейді. Бұл тұрғыда АҚШ-тың артықшылығы бар, бірақ мәселе Қытайдың экономикалық дамуға, көлік коммуникациясына және, мүмкін, өмір сүру деңгейін көтеруге ықпал ететін нақты жобаларға әлдеқайда көп ақша салғанында. Мұнымен бәсекелесу қиын.
Мысалы, мен өткен аптада Қырғызстанда болғанымда студенттер Қытай Тайваньға басып кіріп, АҚШ-пен соғыс басталса не болады деп сұрады – бұл Орталық Азияға қалай әсер етеді? Мен бұл сұрақты бұрын ойламаған едім, бірақ менің жауабым былай болды: «АҚШ Орталық Азия елдерін Қытайға қарсы санкцияларға қосылуға және газ жеткізуді тоқтатуға мәжбүрлеуге тырысады». Бірақ кейін мен мұндағы адамдармен сөйлестім, олар бұлай болмайтынын айтты. Елдер бейтараптық сақтау үшін қолдан келгеннің бәрін жасайды.
Орталық Азиядағы вакуум қаупі
Түркия, Иран, тіпті Үндістан сияқты басқа да ықпалды ойыншылар Қытайдың Орталық Азиядағы өсіп келе жатқан рөліне қалай қарайды? Бұл ойыншылардың аймақтағы болашағы туралы не айтасыз?
Мен Түркия мен Иран туралы көп білмеймін. Менің түсінуімше, көбі Түркия аймақтағы ықпалын кеңейтеді деп ойлады, бірақ іс жүзінде олай болмады. Соңғы бірнеше жыл түрік сыртқы саясатының жандану кезеңі болды, олар Таяу Шығыста маңызды рөл атқарады және Украинадағы жағдайды реттеуде қандай да бір делдал ретінде әрекет етуге тырысады; Түркия өте өршіл, ірі аймақтық держава болғысы келеді және Түркия бұл жерде үлкен рөл ойнауға тырысады деп болжауға болады, бірақ мен жақсы жауап беру үшін жеткілікті білмеймін.
Иран Орталық Азия үшін жақсы географиялық орын болуы мүмкін, бірақ, әрине, санкцияларға байланысты АҚШ-пен мәселелері бар. Негізінен Ресей-Иран-Үндістан қатысатын Солтүстік-Оңтүстік дәлізі идеясы да бар.
Бірақ тағы да, бұл АҚШ-тың Ресей мен Иранға қарсы санкцияларына байланысты біршама күрделі болуы мүмкін және Америка Құрама Штаттары Үндістанның олармен бірге бұл жобада белсенді араласқанын қаламауы мүмкін. Үндістанға келетін болсақ, айтқанымдай, Ауғанстандағы мәселелерге байланысты Орталық Азияны Үндістанмен және Оңтүстік Азиямен байланыстыру қиын.
Осы елдердің барлығының – Түркия, Иран және Үндістанның – аймақта қандай да бір рөл ойнауға мүмкіндігі бар, бірақ Қытай басқаларға қарағанда жақсырақ орналасқан сияқты.
Ресей әскери операциясында жеңіліске ұшыраса, аймақта қандай да бір өзгерістер болады деп ойлайсыз ба?
Иә, менің ойымша, бұл аймаққа үлкен әсер етеді және біз қазірдің өзінде Орталық Азиядағы Ресей ықпалының төмендеуін байқап жатырмыз деп ойлаймын. Ресей абдырап қалды және ол мұнда шынымен де қауіпсіздік кепілгері рөлін атқара ала ма деген сұрақтар туындауда. Кейбіреулер өткен жылдың қыркүйегінде Тәжікстан мен Қырғызстан арасындағы қақтығыс кезінде неге Ресей араласып, соғысты тоқтатпайды деп сұрады.
Егер Ресей толығымен жеңіліске ұшыраса, мәселе ушығып, Ресейге бұл аймақтан толығымен дерлік шығып, Қытайға оны бақылауға алуға мүмкіндік беру керек болады. Бұл Ресейдің толық жеңіліске ұшыраған жағдайында, қарулы күштер соншалықты талқандалып, оларды қалпына келтіру үшін көп жылдар қажет болғанда мүмкін болады. Мұндай жағдайда Ресей аймақтағы ҰҚШҰ-ны тиімді басқара алмас еді.
Оған жете ме, білмеймін, бәлкім, Ресей Украинада өзінің көзқарасы бойынша салыстырмалы түрде қолайлы нәтижеге қол жеткізіп, мұндай апатты жеңілістен құтыла алатын шығар. Бірақ олар ойрандап жеңілсе, бұл Ресейдің аймақта болуына үлкен соққы болып, вакуум тудыруы мүмкін.
Талибан іс жүзінде бүкіл елді басқармайды. Солтүстікте тәліптердің режиміне бағынбайтын ДАИШ-пен байланысы бар топ бар. Менің ойымша, үрей негізінен терроризм, сепаратизм, экстремизм және осындай күштердің Ауғанстан шекарасынан шығып кетіп, Талибанның оны басқара алмай қалуына байланысты.
Менің түсінігімше, Талибан қазір бүкіл Ауғанстанды бақылау үшін ғана соғысуда. Сондықтан олардың алаңдаушылығы ел ішінде, мен олардың ықпалын Ауғанстан шекарасынан тыс кеңейту жоспарынан бейхабармын.
2021 жылдың тамызында тәліптер билікті басып алуды аяқтаған кезде Ресей шекараға жақын Тәжікстанда ҰҚШҰ бірлескен әскери жаттығуларын өткізді. Ресей Орталық Азия елдерін Ауғанстаннан келетін кез келген тұрақсыздықтан қорғайтынын көрсеткісі келді. Бұл Ресей үшін маңызды, өйткені ол терроризм мен тұрақсыздық алдымен Орталық Азияға, одан кейін Ресей территориясына таралуын қаламайды.
Сонымен қатар Қытай да Ресейді терроризмге қарсы құрамдас бөлігі күшті Қытайдағы ішкі әскери жаттығуларға қатысуға шақырды. Сондықтан, егер Орталық Азиядағы жағдай шынымен ушығып кетсе, Қытай мен Ресей бірлескен әскери араласу мүмкіндігін қарастыруы мүмкін деген пікірталас бар.